Η παχυσαρκία είναι μια παγκόσμια «επιδημία», με 650 εκατομμύρια παχύσαρκους ενήλικες το 2016 και εκτιμώμενο επιπολασμό ενός δισεκατομμυρίου το 2030(3).
Αν και πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η πρόληψη της παχυσαρκίας πριν από την ανάπτυξή της, οι πρωτοβουλίες ολοκληρωμένης θεραπείας θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να εντατικοποιούνται όταν αυτή η παθολογία έχει ήδη εμφανιστεί(3).
Στην ενότητα «Παθολογικά περιστατικά – Αντιμετώπιση» της f-anazitisi περιλαμβάνονται όλες οι πληροφορίες σχετικά με την παχυσαρκία και την αποτελεσματική διαχείριση των ασθενών που πάσχουν από αυτή.
Παθοφυσιολογία & Σχετιζόμενα νοσήματα
Ως παχυσαρκία ορίζεται ως μη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους που ενέχει αυξημένους κινδύνους για την υγεία(2). Ιστορικά, ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) έχει υποδειχθεί ως η κύρια παράμετρος για τον ορισμό της παχυσαρκίας (ΔΜΣ ≥ 30)(3),ενώ ταυτόχρονα χαρακτηρίζεται από ποσοστό λίπους >20% για τους άνδρες και >27% για τις γυναίκες.
Η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση που οφείλεται κυρίως στον σύγχρονο τρόπο ζωής, ωστόσο οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντικοί και περιλαμβάνουν κοινωνικούς, ψυχολογικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες, γενετική και μεταβολική προδιάθεση(2).
Η έκτοπη συσσώρευση λίπους και ο απορυθμισμένος λιπώδης ιστός αντιπροσωπεύουν τα κύρια χαρακτηριστικά της παχυσαρκίας και οδηγούν σε αντίσταση στην ινσουλίνη, λιποτοξικότητα και ενεργοποίηση προφλεγμονωδών οδών, που εμπλέκονται στην εξέλιξη της αγγειακής και καρδιακής βλάβης, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η επίδραση της παχυσαρκίας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα ενισχύεται από τη συνύπαρξη αρκετών συννοσηροτήτων σε παχύσαρκα άτομα, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, κ.α. (3)
Φαρμακευτική αντιμετώπιση
Έχουν προταθεί διαφορετικές φαρμακολογικές στρατηγικές με φάρμακα κατά της παχυσαρκίας που βελτιώνουν το βάρος και τις μεταβολικές παραμέτρους, όμως έχουν διαφορετική ισχύ και αποτελέσματα(3):
- Εγκεκριμένα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας
- Βουπροπιόνη & Ναλτρεξόνη
Ο συνδυασμός της βουπροπιόνης με τη ναλτρεξόνη έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το σωματικό βάρος μέσω της δράσης των δύο ουσιών στον υποθάλαμο και το ντοπαμινεργικό σύστημα(3).
- Ορλιστάτη
Η ορλιστάτη αναστέλλοντας τις γαστρικές και παγκρεατικές λιπάσες στον αυλό της γαστρεντερικής οδού, μπορεί να αποτρέψει την απορρόφηση σχεδόν του ενός τρίτου του διατροφικού λίπους(4).
- Φάρμακα υπό διερεύνηση
- Aγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 & Συνδυασμένοι αγωνιστές υποδοχέων GIP και GLP-1
Οι αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 (π.χ. Σεμαγλουτίδη, Λιραγλουτίδη) διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης και τη μείωση της γλυκόζης, επιβραδύνοντας τη γαστρική κένωση και αυξάνοντας την αίσθηση κορεσμού στον υποθάλαμο(3).
Η Τιρζεπατίδη είναι ένας συνδυασμένος αγωνιστής των υποδοχέων GIP και GLP-1 που προκαλεί καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης, αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, και οδηγεί σε καλύτερο έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και σταθερή μείωση της πρόσληψης τροφής(2).
Σύμφωνα με τα παραπάνω, πρόσφατες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στην αποτελεσματικότητά τους κατά της παχυσαρκίας και αρκετοί επιστήμονες υγείας προτείνουν τη χορήγησή τους σε παχύσαρκους ασθενείς με στόχο τη μείωση του σωματικού βάρους.
Συμπληρώματα διατροφής
Εκτός της φαρμακευτικής προσέγγισης, οι ερευνητές έχουν δείξει έντονο ενδιαφέρον για τους μοριακούς και θεωρητικούς μηχανισμούς των βιοδραστικών συστατικών και τις επιπτώσεις στην απώλεια βάρους ορισμένων συμπληρωμάτων διατροφής με συγκεκριμένες ιδιότητες(1):
- Υπογλυκαιμική δράση και ενίσχυση του ελέγχου των λιπιδίων (Γλυκομαννάνη, Γύμνεμα) (1,6).
- Επίδραση στη δομή της μικροχλωρίδας του εντερικού περιεχομένου (Maitake μανιτάρι) (5).
- Ρύθμιση ντοπαμινεργικής σηματοδότησης στους κεντρικούς υποδοχείς της ινσουλίνης (Χρώμιο)(1).
- Διατήρηση αισθήματος κορεσμού και καταστολή της όρεξης (Hoodia)(1).
Πηγές
- Bonetti, G, Herbst, KL, Donato, K, Dhuli, K, Kiani, AK, Aquilanti, B, Velluti, V, et al. (2022). Dietary supplements for obesity. J Prev Med Hyg, 63(2 Suppl 3):E160-E168. https://doi.org/10.15167/2421-4248/jpmh2022.63.2s3.2757
- Corrao, S, Pollicino, C, Maggio, D, Torres, A, Argano, C. (2024). Tirzepatide against obesity and insulin-resistance: pathophysiological aspects and clinical evidence. Front Endocrinol (Lausanne), 15:1402583. https://doi.org/10.3389/fendo.2024.1402583
- Gallo, G, Desideri, G, Savoia, C. (2024). Update on Obesity and Cardiovascular Risk: From Pathophysiology to Clinical Management. Nutrients, 16(16):2781. https://doi.org/10.3390/nu16162781
- Heck, AM, Yanovski, JA, Calis, KA. (2000). Orlistat, a new lipase inhibitor for the management of obesity. Pharmacotherapy, 20(3):270-9. https://doi.org/10.1592/phco.20.4.270.34882
- Hu, R. (2023). Grifola frondosa may play an anti-obesity role by affecting intestinal microbiota to increase the production of short-chain fatty acids. Front Endocrinol (Lausanne), 13:1105073. https://doi.org/10.3389/fendo.2022.1105073
- Pothuraju, R, Sharma, RK, Chagalamarri, J, Jangra, S, Kavadi, PK. (2014). A systematic review of Gymnema sylvestre in obesity and diabetes management. J Sci Food Agric, 94(5):834-40. https://doi.org/10.1002/jsfa.6458
Image by Adobe Stock (https://stock.adobe.com/ee/images/tape-in-front-of-woman-standing-on-floor-scales-indoors-overweight-problem/286543660)
