Η επιληψία περιγράφεται ως μια χρόνια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις και συνήθως ελέγχεται μέσω αντιεπιληπτικής φαρμακευτικής αγωγής, με τη φαινυτοΐνη να αποτελεί τη θεραπεία εκλογής στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο, αρκετές μελέτες υποδηλώνουν ανεπάρκειες φυλλικού οξέος οφειλόμενες σε μακροχρόνια χορήγηση φαινυτοΐνης, ενώ ταυτόχρονα το φυλλικό οξύ έχει ενοχοποιηθεί για σημαντική μείωση της συγκέντρωσης της φαινυτοΐνης στον ορό, αρκετά σοβαρή ώστε να επισπεύσει επιληπτικές κρίσεις(3).
Στην f-anazitisi και συγκεκριμένα στην ενότητα «Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων & Συμπληρωμάτων διατροφής» υπάρχουν διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες για το μηχανισμό της αλληλεπίδρασης μέτριας σοβαρότητας που προκύπτει μεταξύ φαινυτοΐνης και φυλλικού οξέος, το αποτέλεσμα που προκύπτει από αυτήν, καθώς και τη συμβουλή προς τους επαγγελματίες υγείας.
Μηχανισμός & Αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης
Ο μηχανισμός με τον οποίο η θεραπεία με φαινυτοΐνη οδηγεί σε μείωση των συγκεντρώσεων φυλλικού οξέος στον ορό, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό δεν είναι πλήρως κατανοητός. Πολλές υποθέσεις εξηγούν τον μηχανισμό της αλληλεπίδρασης και περιλαμβάνουν(5):
- Δυσαπορρόφηση του διατροφικού φυλλικού οξέος λόγω αυξημένου ενδοαυλικού pH που επηρεάζεται από τη φαινυτοΐνη.
- Αναστολή από τη φαινυτοΐνη των εντερικών συζεύξεων που είναι υπεύθυνες για το διαχωρισμό των διατροφικών πολυγλουταμινικών μορφών φυλλικού οξέος στην απορροφήσιμη μονογλουταμινική μορφή.
- Διαταραχή της μεταφοράς φολικού στον ιστό που προκαλείται από φαινυτοΐνη.
- Εξάντληση του φυλλικού οξέος λόγω της χρήσης του ως συμπαράγοντα σε κάποια μεταβολική διαδικασία που αυξάνεται λόγω της ικανότητας της φαινυτοΐνης να επάγει ηπατικά ένζυμα.
Το φυλλικό οξύ είναι κρίσιμο για τη φυσιολογική ανάπτυξη, για τη σύνθεση και την επισκευή του DNA και του RNA, για τη μεθυλίωση των γονιδίων και για το μεταβολισμό των αμινοξέων(1). Η ανεπάρκειά του μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μεγαλοβλαστικής αναιμίας(5), ενώ η ανεπάρκεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με πληθώρα διαταραχών όπως(1):
- αυθόρμητες αποβολές
- προεκλαμψία
- περιορισμός της ανάπτυξης του εμβρύου
- συγγενείς δυσπλασίες και νευροαναπτυξιακές διαταραχές του εμβρύου.
Επιπρόσθετα, η έλλειψη φυλλικού οξέος είναι ένα κοινό εύρημα σε ψυχιατρικούς πληθυσμούς και έχει μελετηθεί ως αιτία νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών(5).
Από την άλλη πλευρά, η θεραπεία με φυλλικό οξύ φαίνεται πως επιδρά στο μεταβολισμό της φαινυτοΐνης μέσω υδροξυλίωσης, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων της στον ορό και συνεπώς της αποτελεσματικότητάς της(4).
Συμβουλή προς τους επαγγελματίες υγείας
Στην f-anazitsi εκτός από την επιστημονική πληροφόρηση προτείνεται και η συμβουλή αντιμετώπισης της αλληλεπίδραση προς τους επαγγελματίες υγείας, σύμφωνα με την οποία απαιτείται:
- Ενημέρωση του θεράποντος ιατρού για τα φάρμακα και τα συμπληρώματα διατροφής που λαμβάνει ο ασθενής.
- Τακτική παρακολούθηση των επιπέδων των αντιεπιληπτικών φαρμάκων και του φυλλικού οξέος στον ορό.
- Προφυλακτική συμπλήρωση 4mg φυλλικού οξέος ημερησίως σε γυναίκες που λαμβάνουν αντιεπιληπτικά, 3 μήνες πριν από τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης(1,2).
Πηγές
- Bjørk, M-H, Vegrim, H, Alvestad, S, Bjørke-Monsen, A-L, Riedel, BMI, Gilhus, NE, Husebye, ESN. (2023). Pregnancy, folic acid, and antiseizure medication. Clin Epileptol, 36(3):203–211. https://doi.org/10.1007/s10309-023-00602-3
- Harden, CL. (2007). Pregnancy and epilepsy. Semin Neurol, 27(5):453-9. https://doi.org/10.1055/s-2007-991125
- Nayyar, AS, Khan, M, Vijayalakshmi, KR, Suman, B, Subhas, GT, Nataraju, B, Anitha, M. (2014). Phenytoin, folic acid and gingival enlargement: Breaking myths. Contemp Clin Dent, 5(1):59-66. https://doi.org/10.4103/0976-237x.128666
- Olesen, OV, Jensen, ON. (1970). The influence of folic acid on phenytoin (DPH) metabolism and the 24-hours fluctuation in urinary output of 5-(p-hydroxyphenyl)-5 phenyl-hydantoin (HPPH). Acta Pharmacol Toxicol (Copenh), 28(4):265-9. https://doi.org/10.1111/j.1600-0773.1970.tb00553.x
- Rivey, MP, Schottelius, DD, Berg, MJ. (1984). Phenytoin-folic acid: a review. Drug Intell Clin Pharm, 18(4):292-301. https://doi.org/10.1177/106002808401800404
Image by Adobe Stock (https://stock.adobe.com/images/a-cluster-of-pills-surrounded-by-an-exclamation-mark-visually-representing-drug-interaction-risks-vivid-colors-cautionary-healthcare-symbol-medical-alert-theme/1300906926)
